Schrijfgroep De Theeschrijvers

Schrijven en vertellen

Onlangs heb ik de kans gekregen om voor het eerst echt een verhaal te vertellen. Niet om het voor te lezen, echt uit het hoofd, lichaamstaal en al. De eerste keer was op mijn stage, als afscheid bij de laatste viering. Daarvoor had ik het verhaal van Sint Christoffel gekozen, een christuslegende uit de dertiende eeuw. Ik heb nog nooit zo’n leuke viering gehad en na afloop kreeg ik een spontaan applaus :)

De tweede maal was op een college van de huidige minor die ik volg, GVO. Nooit geweten dat lesgeven op de basisschool zo ontzettend leuk en creatief kan zijn! Tijdens dit college kregen we de opdracht om in groepjes van twee  kort een grappige of verdrietige gebeurtenis aan elkaar te vertellen, die de ander vervolgens in de klas geheel overdreven moest vertellen. Dat was niet alleen erg grappig, maar ook een leuke ontdekking…Drie seconden voor mijn beurt was ik nog lichtelijk in paniek, want ik had geen flauw idee hoe ik het verhaal ging brengen. Tot ik begon te praten en het verhaal zich met allerlei nieuwe details zomaar ontvouwde. Dat liet me nadenken over het verschil tussen het schrijven van een verhaal en het vertellen ervan. Als ik schrijf, ben ik zorgvuldig bezig met het ritme van zinnen, het aantal bijvoeglijke naamwoorden, overgangen… Ik dicteer het verhaal veel meer. Maar als ik vertel, gebeurt het verhaal in het hier en nu. Zelfs als het niet mijn eigen bedenksel is, zoals de legende van Sint Christoffel, wordt het op dat moment tóch mijn verhaal; de personages worden van mij, hun woorden, hun gedachten, alles is heel indringend in het hier en nu aanwezig. Schrijvers zeggen vaak dat de personages of het verhaal een eigen leven lijkt te hebben; dat de dingen zich spontaan ontvouwen, zelfs als ze iets anders in hun hoofd hadden toen ze met het hoofdstuk begonnen. Dat gebeurt mij ook, maar de delete- of backspace-knop is toch ook snel gevonden als de eigenwijsheid van het verhaal uit de kluiten begint te wassen. Als ik daarentegen vertel, is het verhaal nog meer een organisch geheel. Zodra ik zég dat er bomen staan, dan blijven die bomen daar staan ook, en kan ik ze niet even veranderen in een kaal of bergachtig landschap.

Er is nog een groot voordeel voor wie een verhaal vertelt in plaats van voorleest (of schrijft): het contact met je toehoorders. De reacties direct op hun gezichten zien, en zo gelijk weten of ze wat verveeld raken, of dat ze geboeid zijn, of het grappig is of verdrietig…

Ik heb mezelf altijd als een verhalenverteller gezien, waarbij ik uiteraard de nadruk legde op het geschreven woord, hoewel ik nog altijd hoop om het eens via andere media te proberen, zoals een strip en misschien zelfs ooit als film, tv-serie of webserie. Maar nu ik heb ontdekt dat ik ook een beetje talent heb voor de moeder van het vertellen, het vertellen zoals dat begon in de oertijd: uit het hoofd, niet krampachtig, met het verhaal dat elke keer weer anders is...Nu voel ik me meer een verhalenverteller dan ooit tevoren... :)

Aan de toevallige reiziger die dit leest: heb jij wel eens een verhaal verteld? Welk verhaal was het en hoe vond je dat? :)

Maar waaróm dan?

Wendy: My unfulfilled ambition is to write a great novel in three parts about my adventures.
Aunt Millicent: What adventures?
Wendy: I've yet to have them, but they will be perfectly thrilling! 

Peter Pan (2003) 

De geschiedenis van het vertellen van verhalen gaat terug tot het begin van de mensen. Het schrijven van verhalen is een uitstekende traditie, die, bij mijn beste weten, zo’n beetje rond Mesopotamië begon met het Epos van Gilgamesj als één van de vroegste literatuurwerken.

In de loop der jaren heb ik in interviews en op internetfora allerlei schrijvers verschillende dingen horen zeggen over het grote waarom: waarom besteden ze uren, maanden, jaren aan het tikken van een manuscript? Iedere schrijver zal toegeven dat schrijven niet per se simpel is; nee, in tegenstelling: schrijven is verdomd moeilijk! (Willem Elsschot)

Tien jaar

Gisteren kwam ik er plotseling achter dat ik dit jaar precies tien jaar schrijf. Nu ben ik 25 en bezig aan Het Eiland in de Mist...Op mijn vijftiende startte ik "officieel" met schrijven, toen ik begon aan mijn allereerste roman, In Licht en Schaduw. Om dit heugelijke feit te vieren, besloot ik een lijstje te maken van alle verschillen...Althans, dat was de bedoeling. Wat is er nou helemaal veranderd in die afgelopen tien jaar? Naar blijkt bijzonder weinig... ;) 

Wortels

Het is zondagmiddag. Ik zit op de bank achter mijn trouwe laptop, een kop thee bij de hand. Ik zit te wachten tot de beloofde sneeuw eindelijk ook in Groningen gaat vallen…Ik hou van sneeuw. Het liefste zit ik dan met mijn gezicht naar het raam, zodat ik op elk gewenst moment naar de vallende vlokken kan kijken, terwijl het manuscript van Het Eiland in de Mist geopend in word wacht om verder geschreven te worden.

Maanuil

(Opmerking: dit verhaal is onlangs verschenen in Pure Fantasy 28. )

And when I heard the owl’s cry
into the forest I would fly
and in its darkness
find you by…

- Samhain Night, Loreena McKennitt

Toen de vogel voor het eerst naar me toe kwam, hoorde ik alleen het geruis van zijn vleugels. Ik wist niet of zijn veren donker of licht waren; ik kende het verschil niet. Drie nachten na mijn geboorte was ik blind geworden. 

Sanctuarium

Ierland, 470 na Chr.

1^ste adventsnacht

Hier in de vallei kroop de duisternis zelfs onder mijn huid; alleen verderop gloeide de kerk als een verloren kaars.

Behalve dat eenzame bouwwerk op de heuvel, was er geen enkele nederzetting in de buurt. De omgeving spreidde zich vijandig voor me uit; ik voelde me er langzaam in verdrinken.

Liefde, moed en toewijding

Ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is de liefde.- 1 Korintiërs  13

Onlangs vertelde mijn supervisor dat hij ook altijd al had willen schrijven. Maar als hij begon, dan maakte hij het nooit af. Hij was er volgens zichzelf te ongeduldig voor.

Een heleboel mensen in Nederland houden van schrijven, en een groot aantal van hen droomt, misschien al jaren, van het schrijven van een roman. (Zelf ben ik natuurlijk ook één der velen – hemel, ik wil niets liever!) Dit blijkt niet alleen uit dubieuze statistiekjes uit de Trouw maar nog veel meer uit gesprekjes die ik de afgelopen jaren zo nu en dan met mensen had. Als ik vertelde dat ik schreef, was het antwoord vaak iets in de trant van: daar droom ik ook al jaren van. Of: ik zou willen dat ik dat kon. Of: Dat heb ik ook wel eens geprobeerd…

Maar.

En de maar die daarop volgde was vrijwel altijd dezelfde: maar ik maak het nooit af.

Dat liet me een paar dagen geleden nadenken over wat nu eigenlijk de prijs is van het schrijven van een boek. Tijd en energie, natuurlijk. Sommige schrijvers hebben de afspraak met zichzelf dat ze elke dag iets schrijven, al is het maar honderd woorden. Want dan heb je wat: honderd is meer dan niks – tien is meer dan niks…Zelfs één woord is meer dan wanneer je niets opschrijft. Voor mij werkt deze benadering niet. Behalve in november houd ik me niet aan een strikt schrijfschema. “Tijd maken” is naar mijn mening ook niet echt de toverspreuk die uiteindelijk dat boek tevoorschijn gaat toveren. Wat dan wel? Talent? Taalgevoeligheid? Inzicht in verhaalstructuren? Ongetwijfeld zijn al die dingen van belang. Maar de echte ingrediënten zijn dit: liefde, moed en toewijding.

Post-Nano-psychologie en een publicatie

Ik heb van die momenten dat ik het schrijven helemaal niet meer zie zitten. Niet dat ik geen boek uit wil geven, maar de weg daar naartoe lijkt soms onmogelijk lang. Is het allemaal wel de moeite waard? Zit ik niet al die jaren met een manuscript te worstelen om er uiteindelijk achter te komen dat het nooit gepubliceerd zal worden? Wie denk ik wel niet dat ik ben, amateurschrijvertje? Op dat soort momenten lijkt mijn boek het meest zinloze, overbodige verhaal dat er ooit op de wereld is verschenen. Wat moet je als schrijver met zulke inzinkingen?

Een paar veranderingen

Ten eerste lijkt het me een goed idee om de stof (opnieuw) uit alle hoeken en gaten te blazen. Deze blog heeft een andere titel en een andere URL gekregen… En gaat vanaf nu ook hoofdzakelijk in het Nederlands geschreven worden. De reden hiervoor is simpel: ik bén Nederlands, ik schrijf mijn boek in het Nederlands en, hoewel ik dolgraag ook op de Engelse markt vertegenwoordigd zou willen worden (wie niet?), is dat op dit moment gewoon een brug te ver. Laten we eerst maar eens proberen om mijn manuscript af te krijgen en dat aan een Nederlandse uitgever te slijten, nietwaar?

Ik ben van plan om binnenkort weer uitgebreid de ontwikkelingen op schrijfgebied te verslaan, om weer eens een auteur onder de loep te nemen – kortom, om te schrijven over schrijven. Vooralsnog laat ik het bij deze korte update. :)