Post-Nano-psychologie en een publicatie

Ik heb van die momenten dat ik het schrijven helemaal niet meer zie zitten. Niet dat ik geen boek uit wil geven, maar de weg daar naartoe lijkt soms onmogelijk lang. Is het allemaal wel de moeite waard? Zit ik niet al die jaren met een manuscript te worstelen om er uiteindelijk achter te komen dat het nooit gepubliceerd zal worden? Wie denk ik wel niet dat ik ben, amateurschrijvertje? Op dat soort momenten lijkt mijn boek het meest zinloze, overbodige verhaal dat er ooit op de wereld is verschenen. Wat moet je als schrijver met zulke inzinkingen?

Mijn beste oplossing tot nog toe: keep buggering on, als een zekere meneer Churchill zei. 

Schrijven is niet makkelijk of snel. Soms heb je van die momenten dat je het zeker weet: ja, dít is een goede vondst, een mooie zin, een krachtige dialoog, een emotioneel beladen scène…Maar jammer genoeg komen die moment van overtuiging niet zo vaak als de momenten van twijfel. En hoe langer je naar je eigen woorden staart, hoe minder je zeker weet dat ze iets voorstellen. Woorden, zinnen, kunnen echter nog veranderen – we kunnen schrappen, herformuleren, herschikken. Het wordt lastiger als we ook niet meer zeker weten of het verhaal op zich nog wel deugt. Ik werk nu meer dan drie jaar aan Het Eiland in de Mist, en in die jaren heeft het manuscript zoveel veranderingen ondergaan dat ik ze niet eens meer kan tellen. En nog steeds staar ik er soms wanhopig naar met de vraag: is ’t nou eigenlijk wat, of zit geen hond hierop te wachten?

Een echte oplossing heb ik hier helaas ook niet voor. Ik vermoed dat elke schrijver van tijd tot tijd met dit probleem kampt, als het al geen chronische aandoening is. Er zijn misschien wel een paar vragen die ons kunnen helpen om wat duidelijkheid te krijgen op zulke momenten:

Is dit nog steeds een verhaal dat ik wil vertellen? Zo ja, dat is er waarschijnlijk weinig aan de hand. Maar als je het gevoel hebt dat je je thema’s ergens onderweg bent kwijtgeraakt, dan is het wellicht tijd om pas op de plaats te maken en je hele verhaalopzet grondig te herzien. Dit is wat ik gedaan heb naar aanleiding van de uitstekende kritiek van een manuscriptbeoordelingsbureau – daarover hieronder meer.

Is dit wat ik het allerliefste doe? En ik bedoel niet of je op het moment dat het schrijven niet gaat liever voor de tv hangt met een nieuwe aflevering Supernatural…Kun je je een toekomst voorstellen waarin je niet schrijft? Laatst zat ik op stage wat vakliteratuur door te lezen, en het enige dat steeds door mijn hoofd bleef gaan was: ik wil aan mijn boek werken. Op dat soort momenten weet je helemaal, honderd procent zeker dat je wilt schrijven, dat dit iets is wat je niet op kan geven – en een dipje hier of daar zal daar op de lange termijn niks aan veranderen.

Heb ik er echt plezier in? Voor wie schrijf ik eigenlijk? Ondanks dat schrijven soms een rotklus is, moet het natuurlijk wel leuk blijven. Als je alleen maar zit te zwoegen omdat je het gevoel hebt dat het “moet”, dan zal het altijd een obstakel blijven. Ook als je niet per se uitgegeven hoeft te worden, is schrijven iets wat je ten eerste vooral voor je eigen plezier doet. Laat je daarom vooral niet naar beneden trekken door meningen van anderen. Jij schrijft wat jij wilt schrijven, op de manier die bij jou past, omdat jij er van houdt. Meer heb je nooit nodig.

Is er iemand die NIET wil dat ik slaag? Wellicht een opmerkelijke benadering, die voor veel mensen niet zal opgaan. Gelukkig  ook maar! Maar zoals dit inspirerende artikel van de Amerikaanse schrijfster Holly Lisle laat zien, kan één vijand je soms inspireren om harder te werken dan wanneer iedereen je alleen maar geweldig vindt. Zelf kan ik bijvoorbeeld één persoon bedenken die zulke neerbuigende dingen over mijn schrijfkwaliteiten heeft gezegd, dat ik die herinneringen vooral gebruik als brandstof om méér te presteren, om het beste uit mijn talent te halen, om hard te blijven werken. Er is immers weinig zo bevredigend als hard te werken en te slagen, en om dat toch nog even “Zie je wel” te kunnen denken ;)


Alweer enige tijd geleden heb ik Het Eiland in de Mist naar een manuscriptbeoordelingsbureau gestuurd. Geen uitgever dus, maar iemand die wel het juiste inzicht heeft om een objectieve beoordeling te geven over de sterke en zwakke punten van je verhaal, je daarbij tips en advies kan geven om te verbeteren en ook een inschatting kan maken van je kansen om uitgegeven te worden. Deze bureaus lijken in Nederland niet zo bekend, hoewel schrijvenonline een hele lijst heeft staan. Zelf ben ik na lang wikken en wegen naar Bureau Artemis gestapt. Het rapport dat ik van haar heb teruggekregen, heeft me bijzonder goed geholpen om de zwakke plek in het manuscript te zien. Dit heeft ervoor gezorgd dat ik een verhaallijn die naar de achtergrond was gedrukt, helemaal naar de voorgrond heb getrokken, zodat de opzet grondig anders is. Ik denk dat dit het uiteindelijke verhaal dat ik wil vertellen mooier en sterker maakt. Tijdens Nanowrimo heb ik hard gewerkt aan deze nieuwe versie van Het Eiland in de Mist, met goede resultaten denk ik. Maar….nu is november alweer een tijdje voorbij, en hoewel ik de 50,000 woorden gehaald heb, ben ik sindsdien niet verder gekomen dan een magere 4000 woorden. Ai. Nu heb ik door mijn opleiding en stage ook niet bepaald zeeën van tijd om lustig aan een roman te tikken, maar als ik eerlijk ben is tijd niet mijn grootste probleem. Ik kan immers ook tijd vinden om onderuitgezakt naar een serie te kijken. Het is meer de energie die me ontbreekt: de creatieve energie en helderheid van geest om zinnen op papier te zetten, scenes vorm te geven, dialogen te ontwerpen…

Maar ik maak me geen zorgen. Nanowrimo is als een zwart gat voor schrijvers; je raast eropaf en vliegt er doorheen, maar daarna zijn al je woorden een beetje opgebrand. Mij gebeurt dat in elk geval ieder jaar en ik ben nog nooit langer dan een paar maanden gestopt met schrijven.

Ondertussen is de laatste uitgave van het blad Pure Fantasy (#28) uitgekomen, met jawel, mijn korte verhaal Maanuil. Er zat een fantastische illustratie bij van Eyeris die de sfeer wat mij betreft volmaakt heeft weergegeven. Eigenlijk meer dan mijn eerste echte publicatie ben ik zeer verguld met die plaat! :)

Mijn goede voornemen voor dit jaar is om hard te schrijven…en om regelmatig mijn blog te updaten. In de tussentijd: keep buggering on ;)